آیا گرجستان کشور اروپایی است؟


قفقازستان - شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد، وقتی میخواهید در سایتی ثبت نام کنید یا یک گزارش جهانی را مطالعه کنید، نمیدانید باید در لیست کشورهای اروپایی بدنبال گرجستان بگردید یا در لیست کشورهای آسیایی چون هر دو احتمال وجود دارد. برخی منابع گرجستان را اروپایی معرفی میکنند و برخی آسیایی. در این پست سعی میکنیم به این پرسش پاسخ دهیم: آیا گرجستان اروپایی است؟
در موارد بسیاری پرسش فوق از سوی علاقه مندان به مهاجرت مطرح می شود. آنها می خواهند بدانند آیا مهاجرت به گرجستان منجر به این خواهد شد که از امکانات یک کشور اروپایی بهره مند شوند یا خیر. پاسخ ساده ای برای این گروه وجود دارد، خیر. گرجستان از اقتصاد ضعیفی برخوردار است و با رشد کنونی دورنمایی وجو ندارد که طی چند دهه آینده به سطح کشورهای مرفه اروپایی برسد. 
اگر بخواهیم فراتر از بحث و گفتگو با علاقه مندان به مهاجرت و با نگاهی تکنیکی به سئوال فوق پاسخ بدهیم، آنگاه خواهیم دید که این پرسشی پیچیده است و پاسخ صریحی ندارد. نخست باید روشن کنیم منظور ما از اروپا چیست. آیا اروپا مفهومی جغرافیایی در نظر می گیریم یا سیاسی یا فرهنگی.

جغرافیای اروپا
در تعریف کلاسیک خشکی های بزرگ که توسط دریاها محصور شده اند قاره نامیده می شوند. بر اساس این تعریف آسیا و اروپا  یک قاره هستند که اوراسیا نامیده می گردد. گفته می شود نخستین بار فیلیپ یوهان وان استرالنبرگ، پژوهشگر سوئدی در قرن هجدهم پیشنهاد کرد که رشته کوهها هم میتوانند برای مرزبندی قاره ها در نظر گرفته شوند. بر پایه این نظریه کوههای اورال مرز بین اروپا و آسیا معرفی شدند. 
در دوران اتحاد شوروی کوههای قفقاز نیز بعنوان مرز دیگری بین اروپا و آسیا معرفی شدند. این مرزبندی تاکنون از سوی مراجع معتبر بین المللی رعایت شده است بطوریکه نقشه های نشریه " نشنال جئوگرافی" از آن استفاده می کنند. بر این اساس گرجستان در آسیا قرار گرفته است و تنها بخش کوچکی از آن در اطراف رودخانه ترک Terek یا  ترگی თერგი در منطقه کازبگی در اروپا واقع شده است.
گرجستان به لحاظ جغرافیایی کشور آسیایی محسوب می شود.

اروپای سیاسی
هرچند گرجستان عضو اتحادیه اروپا نیست اما به لحاظ قوانین و نهادها با سرعتی شتابان با معیارهای اتحادیه اروپا همگون می شود.
احزاب حاکم بر گرجستان اروپاگرا هستند به این معنا که  به لحاظ راهبردی و مواضع سیاسی در جهت سیاستهای کلان اروپا عمل می کنند.
صدها موسسه با عنوان سازمان غیرانتفاعی در گرجستان تشکیل شده است که بودجه آنها توسط اتحادیه اروپا یا کشورهای اروپایی تامین می شود. وظیفه این سازمانها تاثیر بر روی افکارعمومی و فرهنگ جامعه است تا خواسته های اروپا در این جهت تامین شود.
با همه انچه بیان گردید، انتظار نمی رود در آینده ای نزدیک گرجستان به عضویت اتحادیه اروپا در بیاید. آنگلا مرکل در سال 2018 طی سفری  به گرجستان با صراحت گفت که روند پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا طولانی خواهد بود.
گرجستان کشوری همگرا با اروپا محسوب می شود.

فرهنگ اروپایی
آیا فرهنگ گرجستان اروپایی است؟
زبان گرجی بعنوان مهمترین شاخص فرهنگی بسیار در این مورد گویا است. زبان گرجی در گروه زبانهای اروپایی جای نمی گیرد. اما فراموش نکنیم که  زبان گرجی در گروه زبانهای ایرانی و ترکی هم قرار ندارد.
زبان شناسان زبان گرجی را در خانواده زبانهای کارتولی Kartvelian قرار میدهند. عمده ترین زبانی که در این خانواده جای دارد و بیشترین گویشوران را دارد زبان گرجی یا کارتولی kartuli است. در مورد سایر زبانهای این خانواده هم نظر واحدی وجو ندارد برخی یک عضو را زبانی مستقل در نظر می گیرند و برخی آن را گویشی دیگر از زبان گرجی. این مبحث مفصل است اما تا همینجا کافی است که مطلع شویم زبان گرجی زبانی یگانه است.
شاید با تکیه بر زبان بتوان گفت که گرجستان فرهنگ یگانه ای دارد اما فراموش نکنیم که فرهنک مردم ایستا و راکد نیست. فرهنگ در حال تغییر است و جهتگیری آن اهمیت ندارد.
انتخاب سالومه زورابیشویلی به ریاست جمهوری گرجستان در مورد حس هویت در مردم گرجستان جای تامل دارد. او متولد پاریس و شهروند فرانسه بوده است، چطور مردم گرجستان به این موضوع حساسیت نشان ندادند و او را بعنوان رئیس جمهور انتخاب کردند؟  سالومه زورابیشویلی در گفتگویی با یورونیوز به خبر نگار می گوید: قبل از هر چیز بگویم و تأکید کنم که من انتخاب شدم نه با وجود فرانسوی و اروپایی بودنم بکله دقیقا به‌خاطر همین. این نکته در ذهن مردم گرجستان جا افتاده که اروپایی هستند، چیزی نیست که بخواهند برایش تلاش کنند، آنها اروپایی هستند.
جدا از آنچه پرزیدنت زورابیشویلی می گوید، این نکته هم مهم است که هویت ملی درگرجستان بر پایه هویت قومی شکل گرفته است. شاید مردم گرجستان با رای دادن به او مشکلی نداشتند چون او را گرجی می دانستند نه اینکه چون خود را اروپایی تصور می کردند.  اگر چنین است آیا  جامعه گرجستان تحمل می کند یک گرجی که شهروند یکی از کشورهای ایران، روسیه و  ترکیه هم باشد در این کشور به مقامی بلندپایه دست یابد؟ پاسخ از نگاه این نگارنده منفی است اما باز نه به این خاطر که مردم گرجستان خود را اروپایی میدانند بلکه بخاطر ذهنیت منفی که در مورد امپراتوری های پارسی، شوروی و عثمانی شکل گرفته است.
بنابر دلایل متعدد که خارج از بحث این گفتار است حس کینه و بدبینی نسبت به امپراتوری های اروپایی مشاهده نمی شود و مردم گرجستان برای پیوستن به اروپا به لحاظ ذهنی آماده هستند.
جهت گیری فرهنگی در گرجستان بسمت اروپا  است. همانطور که در بخش اروپای سیاسی نیز اشاره شد، سازمانها و رسانه های عمومی کشور در این فرهنگ سازی نقش موثری دارند و بنظر می رسد در این راستا موفقیتهایی هم داشته اند. امروزه در گرجستان همجنسگرایان انجمنهای خود را دارند و در فضاهای محصور می توانند گردهم آیی برگزار کنند. دخترها برای ازدواج  نیازی ندارند گواهی بکارت ارائه کنند و سکولارها به خود اجازه میدهند رهبر روحانی کشور را به چالش بکشند. مثالهای متعددی میتوان زد که هیچیک از آنها دودهه یا حتی یک دهه قبل قابل تصور نبود اما امروزه راستای همگرایی با اروپا تحقق یافته اند.
سمت و سوی تغییرات فرهنگی در گرجستان در جهت اروپا است و در افکار عمومی هویت اروپایی در حال شکل گیری است.

خلاصه آیا گرجستان اروپایی است؟
گرجستان به لحاظ جغرافیایی در آسیا قرار دارد اما به لحاظ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی روبروز به اروپا نزدیکتر میشود.
دورنمای پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا روشن نیست. فراموش نکنیم اتحادیه با چالشهای زیادی مواجه است و قدرتهایی مانند چین در حال نفوذ به منطقه قفقاز هستند.
شاید بهترین توصیف این باشد که گرجستان همسایه و دوستدار اروپا است.
به کانال تلگرامی گرجستان بپیوندید 

نظرات

  1. گرجستان بخشی از اروپاس نه آسیا!این را هم نمیدانید؟

    پاسخحذف

ارسال یک نظر